Józef Hawlicki – matematyk i pedagog

Wszyscy ci, którzy znali Józefa Hawlickiego mogą potwierdzić, że był nauczycielem nieprzeciętnym. Ten długoletni pedagog i matematyk, autor ponad 100 artykułów z dydaktyki przedmiotowej i kilku podręczników stał się sławą ogólnopolską, mieszkając w malowniczym mieście nad Sanem.

            Józef Hawlicki urodził się 12 marca 1906 roku w Chotylubiu, w powiecie lubaczowskim, jako syn Maksymiliana i Anny Ożóg. Chodził do szkoły powszechnej w Strzyżowie, którą ukończył w czerwcu 1917 r., a następnie do Prywatnego Gimnazjum Realnego w Strzyżowie w l. 1917/18-1920/21 i od r. szk. 1921/22 do II Gimnazjum w Rzeszowie, gdzie 11 VI 1924 r. zdał maturę. W l. 1924/25-1926/27 był studentem Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. Z powodów finansowych musiał przerwać szkołę i pracował jako prywatny korepetytor. W r. szk. 1929/30 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Rawie Ruskiej, po czym od l IX 1930 r. zapisał się do Państwowego Pedagogium w Krakowie, gdzie 10 VI 1932 r. uzyskał dyplom na nauczyciela szkół powszechnych. Następnie zdał egzamin z matematyki przed Komisją Egzaminacyjną przy WSP w Katowicach. Jego droga zawodowa była dość żmudna. Pracował w okresie 15 II - 15 VIII 1933 w Szkole Powszechnej w Stobiernej Krzywej, 16 VIII 1933 - 30 VI 1934 w 3-klasowej Publicznej Szkole Powszechnej im. S w. Jana Kantego w Wysokiej Strzyżowskiej, l VII 1934 - 31 X 1938 w 7-klasowej Publicznej Szkole Powszechnej w Strzyżowie, l XI 1938 d 29 II 1940 w 7-klasowej Publicznej Szkole Powszechnej Męskiej im. A. Mickiewicza w Rzeszowie, l III 1940 - 31 I 1941 w SP w Tropii, l II – 14 II 1941 w SP w Krasnem, 15 II – 19 II 1941 w SP w Grodzisku, 20 II - 30 XI 1941 w SP w Gliniaku Charzewskim. W okresie l XII 1941 - 31 VIII 1950 pełnił obowiązki kierownika w Szkole Powszechnej nr l w Wysokiej Strzyżowskiej. W tym okresie opracował wiele pomocy naukowych, między innymi figury liczbowe, suwaki do dodawania i odejmowania oraz mnożenia. Ucząc matematyki, starał się u uczniów obudzić wiarę we własne siły oraz możliwości.

            Z dn. l IX 1950 r. oficjalnie związał swoje losy z Przemyślem jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Przemyślu. W roku szkolnym 1959/60 pełnił obowiązki dyrektora I LO im. J. Słowackiego w Przemyślu, po czym pozostał nauczycielem tej szkoły. Od l IX 1963 r. został wykładowcą w Studium Nauczycielskim w Przemyślu, gdzie pracował do 31 VIII 1966 r. Nadal wykładał metodykę nauczania matematyki w Zaocznym Studium Nauczycielskim.

            Napisał szereg podręczników: Z doświadczeń nauczyciela arytmetyki w klasie I (Warszawa 1958), Z doświadczeń nauczyciela arytmetyki w klasie II (Warszawa 1958), wraz z Wacławem Borowskim Z doświadczeń nauczyciela arytmetyki w klasie III oraz Z doświadczeń nauczyciela arytmetyki w klasie IV (też wydane w 1958 r.; pozycje te w opracowaniu Zofii Cydzik ukazały się też dwa lata wcześniej w Warszawie); Rozwijanie uzdolnień matematycznych: rozwiązywanie arytmetycznych zadań tekstowych przez uczniów klas I-IV (Warszawa 1971); Do czego służą równania?. (Warszawa 1976, wyd. 2 - 1978); wraz z Józefem Galantym Proces dydaktyczno-wychowawczy w klasach I-III (Warszawa 1978). Profesor Hawlicki był też autorem wielu artykułów z matematyki (ogłaszanych m.in. w „Życiu Szkoły”, „Rodzinie i Szkole”, „Głosie Nauczycielskim”), a także szeregu popularnych tekstów z zakresu zielarstwa, którym się prywatnie interesował („Życie Przemyskie”, „Nowiny”, „Pogranicze”). Za długoletnią pracę naukową oraz publicystyczną otrzymał kilka odznaczeń. Najcenniejsze z nich to Sztandar Pracy II klasy, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złota Odznaka ZNP. W 1986 r. przyznano mu Nagrodę im. Samuela Dicksteina. Z małżeństwa z Heleną Dziedziuk z d. Dziadek, które zawarł l IV 1948 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Strzyżowie nie doczekał się dzieci. Józef Hawlicki zmarł 9 sierpnia 1999 r. w Przemyślu i został pochowany na Cmentarzu Głównym w Przemyślu. Napis na skromnym nagrobku nie zdradza, że spoczywają w nim prochy nie tylko wspaniałego wychowawcy wielu pokoleń, który potrafił w niejednym uczniu rozbudzić zamiłowania matematyczne, ale i jednego z największych matematyków naszego regionu.           

 

Tomasz Pudłocki, Józef Hawlicki – matematyk i pedagog, „Nasz Przemyśl” 2007, nr 10, s. 42.